_مقدمه:
در سال‌های اخیر، استان گلستان با چالش‌های متعددی در حوزه‌های اقتصادی، اجتماعی و مدیریتی مواجه بوده است. این مشکلات موجب شده‌اند که استان در مقایسه با سایر استان‌های کشور از نظر تولید ناخالص داخلی (GDP)، درآمد سرانه و دیگر شاخص‌های توسعه عقب بماند. هدف این مقاله، تحلیل دلایل عقب‌ماندگی استان گلستان است که بر اساس داده‌های تولید ناخالص داخلی (GDP) و درآمد سرانه در بازه زمانی 1379 تا 1400 و سایر شاخص‌های اقتصادی و اجتماعی صورت گرفته است.
_تحلیل داده‌ها:
بر اساس داده‌های موجود از تولید ناخالص داخلی (GDP) استان گلستان در مقایسه با میانگین کشوری، سهم استان از GDP کشور در این بازه زمانی بین 0.94% تا 1.44% متغیر بوده است (مرکز آمار ایران، 1400). این کاهش نشان‌دهنده روند نزولی سهم استان از GDP ملی است که در آن استان گلستان در رتبه‌های 15 تا 23 کشور قرار داشته است.
همچنین، بررسی درآمد سرانه استان نیز حکایت از کاهش محسوس آن در این بازه زمانی دارد که استان را در رتبه‌های پایین‌تر از میانگین کشوری قرار داده است (بانک مرکزی ایران، 1402).
این وضعیت نشان‌دهنده مشکلات ساختاری و اقتصادی در استان است که نیازمند توجه ویژه و طراحی برنامه‌هایی برای ارتقای بهره‌وری و توانمندی اقتصادی است.
_سیاست‌زدگی و اثرات آن بر عقب‌ماندگی استان: یکی از عوامل مهم در عقب‌ماندگی استان گلستان، سیاست زدگی و اثرات آن بر مدیریت استان است. در سال‌های گذشته، شاهد بودیم که تلاش‌های بسیاری برای تدوین اسناد بالادستی و برنامه‌های توسعه‌ای در استان صورت گرفته است که به دلیل وجود شکافهای عمیق در هماهنگی بین دستگاه‌ها و نهادهای مختلف، نتایج مطلوبی به همراه نداشته است. این شکاف‌ها می‌تواند منجر به نارضایتی عمومی و کاهش اعتماد به نظام دولتی گردد (ایران، 1399). به‌ویژه در دستگاه‌های اجرایی، گزارش‌های ناکارآمد و اطلاعات نادرست که تنها به‌منظور کسب عناوین و جوایز در پایان سال مثلا جشنواره شهید رجایی تهیه می‌شوند، از دیگر عواملی است که موجب تضعیف اعتبار و عملکرد دولت می‌شود. و در اینجا از جناب مهندس طهماسبی عزیز و گرامی می خواهم شکاف ها و یا باگهای ارایه شده در سند تدوینی توسط تیم شما را بهینه نموده و ان را سرلوحه کار خود قرار دهد تا انشااله شکافهای عرضی و طولی ایجاد شده به عبارت دیگر همان ناترازیها کاهش و یا از ببین برود …لازم می بینیم در همین جا از جناب استاندار محترم بابت انتصابات جدید به خصوص معاونت اقتصادی تشکر و قدردانی کنم.
_دلایل عقب‌ماندگی استان گلستان: بر اساس تحلیل‌های صورت‌گرفته، که در کتاب تدوین شما هم ذکر شده است ، دلایل عمده عقب‌ماندگی استان گلستان به شرح زیر است:
مشکلات زیرساختی: ضعف در زیرساخت‌های حمل‌ونقل، آب و برق و سایر زیرساخت‌های حیاتی برای توسعه اقتصادی استان.کمبود منابع مالی و سرمایه‌گذاری: عدم وجود سرمایه‌گذاری‌های کافی از سوی دولت و بخش خصوصی در پروژه‌های زیربنایی و صنعتی.نبود حمایت از کارآفرینی و کسب‌وکارهای محلی: عدم توجه به ایجاد و حمایت از صنایع کوچک و متوسط که به‌ویژه در بخش کشاورزی وابسته به منابع طبیعی استان است.
_موانع آموزشی و نیروی انسانی: سطح پایین آموزش و مهارت‌های فنی نیروی کار و همچنین فرار مغزها از استان.
_چالش‌های کشاورزی و منابع طبیعی: مشکلات در بهره‌برداری بهینه از منابع طبیعی و کشاورزی که بخش عمده‌ای از اشتغال استان را تشکیل می‌دهند.مسائل اجتماعی و فرهنگی: مشکلات اجتماعی نظیر نابرابری‌های اقتصادی و اجتماعی و تعدد قومیتهای مختلف که باعث تشدید شکاف‌ها در استان شده است.
_ضعف در حکمرانی و مدیریت: نبود هماهنگی بین نهادهای دولتی و خصوصی، نظارت ضعیف بر پروژه‌ها و فقدان شفافیت در اقدامات اجرایی.این مشکلات باعث شده‌اند که استان گلستان در شاخص‌های فلاکت و ضریب جینی در انتهای جدول کشور قرار گیرد (بانک مرکزی ایران، 1402). به‌منظور حل این مسائل، نیاز به توجه ویژه به زیرساخت‌ها، سرمایه‌گذاری در آموزش، حمایت از کشاورزی پایدار، و بهبود حکمرانی و مدیریت در استان احساس می‌شود.
_نتیجه‌گیری:برای رفع مشکلات موجود و ارتقای وضعیت اقتصادی و اجتماعی استان گلستان، ضروری است که استراتژی‌های جامع و هماهنگی میان دستگاه‌ها و نهادهای مختلف به‌ویژه در زمینه‌های زیرساختی، آموزشی، کشاورزی و حکمرانی تدوین و اجرا شود. این امر مستلزم اراده سیاسی قوی، برنامه‌ریزی دقیق و همکاری نزدیک دولت با بخش خصوصی و سایر نهادهای مدنی است.
_منابع:مرکز آمار ایران. (1400).
“گزارش تولید ناخالص داخلی (GDP) استان گلستان.”بانک مرکزی ایران. (1402).
“گزارش وضعیت اقتصادی استان‌ها و شاخص فلاکت.”ایران، وزارت اقتصاد. (1399).
“تحلیل شکافهای اقتصادی و اجتماعی در استان گلستان
